Sâu máy tính là một loại phần mềm độc hại nguy hiểm có khả năng tự sao chép và lây lan từ thiết bị này sang thiết bị khác mà không cần sự tương tác của người dùng. Việc hiểu rõ về sâu máy tính và biết cách nhận diện, phòng chống chúng là rất quan trọng để bảo vệ máy tính và dữ liệu cá nhân của bạn.
Sâu máy tính là gì?
Sâu máy tính là một loại phần mềm độc hại tự sao chép từ thiết bị này sang thiết bị khác. Không giống như vi-rút, sâu máy tính không cần bám vào phần mềm để thực thi code của nó và do đó có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho máy chủ và hệ thống.
Khả năng hoạt động độc lập này là điểm khác biệt giữa sâu và các dạng phần mềm độc hại khác.
Mô tả về sự lây lan của sâu máy tính
Sâu lây nhiễm và lây lan như thế nào?
Sâu máy tính xâm nhập bằng cách khai thác các lỗ hổng của hệ điều hành. Chúng cũng có thể xâm nhập qua email, tệp đính kèm, hoặc các thiết bị lưu trữ di động như USB. Một khi vào hệ thống, sâu sẽ tự sao chép và lây lan qua mạng nội bộ hoặc internet, gây thiệt hại liên tiếp mà người dùng khó có thể phát hiện kịp thời.
Các phương pháp phân phối phổ biến của sâu bao gồm thư rác, tệp đính kèm email và các ổ đĩa có thể tháo rời. Chúng thường được lập trình để ẩn bên trong hệ điều hành và gây ra thiệt hại mà không bị chú ý.
Cách phát hiện nếu PC bị nhiễm sâu
Nếu PC của bạn bị nhiễm sâu, dưới đây là một số dấu hiệu bạn cần chú ý:
Tệp đính kèm email đặc biệt
Sâu máy tính thường lây lan qua các tệp đính kèm email lạ. Nếu bạn mở một tệp đính kèm và máy tính hiển thị hộp thoại hoặc hoạt động bất thường, có khả năng máy tính của bạn bị nhiễm sâu.
Email kèm tệp đính kèm lạ
Dung lượng ổ cứng bị thu hẹp
Sâu tự sao chép và chiếm nhiều dung lượng ổ cứng. Nếu dung lượng ổ cứng giảm bất thường mà không có lý do rõ ràng, nguyên nhân có thể là do máy tính của bạn đang bị nhiễm sâu.
Vấn đề hiệu năng
Máy tính bị chậm, các chương trình thường xuyên bị sập là dấu hiệu của sâu. Sâu máy tính có thể tiêu tốn tài nguyên hệ thống, làm giảm hiệu suất của máy.
Thiếu tập tin
Nếu bạn phát hiện tập tin bị mất hoặc có các tập tin lạ xuất hiện, hãy kiểm tra ngay máy tính của mình. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy máy tính của bạn đã bị sâu tấn công.
Chương trình bị lỗi
Sâu có thể tắt các phần mềm quan trọng và gây ra nhiều lỗi khác nhau, khiến cho các chương trình ngừng hoạt động bất thường.
Ví dụ chính về sâu
Một số loại sâu máy tính nổi tiếng bao gồm Morris Worm, The Storm Worm và SQL Slammer. Dưới đây là những loại sâu phổ biến:
Sâu Internet
Sâu internet quét các trang web dễ bị tấn công và tự sao chép vào máy tính người dùng khi truy cập trang web bị nhiễm.
Sâu email
Sâu email xâm nhập qua các email hoặc tệp đính kèm bị nhiễm. Chúng thường có phần mở rộng kép nhằm lừa người dùng mở tệp đính kèm.
Sâu tin nhắn
Sâu tin nhắn lây lan qua các đường link gửi qua ứng dụng nhắn tin, giả dạng dưới dạng tệp đính kèm hoặc đường link.
Sâu chia sẻ tệp
Lây lan qua các tệp chia sẻ, chúng giả dạng thành các tệp media và tự động sao chép khi người dùng mở tệp.
Cách loại bỏ và giảm thiểu sâu
Đầu tiên và quan trọng nhất là đầu tư vào một công cụ bảo mật toàn diện như Avast Free Antivirus. Những công cụ này giúp phát hiện và loại bỏ sâu một cách hiệu quả.
Cập nhật hệ điều hành và ứng dụng
Các bản cập nhật thường chứa các bản vá bảo mật, giúp vá các lỗ hổng mà sâu có thể khai thác. Hãy luôn cập nhật hệ điều hành và ứng dụng lên phiên bản mới nhất.
Hãy thận trọng với email
Tránh mở các email từ nguồn không rõ ràng và đặc biệt không mở tệp đính kèm hoặc đường link lạ.
Đầu tư vào bảo mật Internet mạnh mẽ
Sử dụng một công cụ bảo mật internet với khả năng bảo vệ chống vi-rút, phần mềm gián điệp và các nguy cơ khác.
Không nhấp vào đường link lạ
Không nhấp vào các đường link nếu bạn không chắc chắn về nguồn gốc của chúng.
Hãy chủ động và đánh bại sâu máy tính
Thực hiện các biện pháp bảo mật mạnh mẽ và sử dụng các công cụ chống phần mềm độc hại phổ biến để bảo vệ máy tính của bạn khỏi sâu máy tính. Nhận thức rõ ràng và hành động kịp thời sẽ giúp bạn ngăn chặn sâu máy tính và bảo vệ dữ liệu quý giá của mình.